‘Niet de kernwaarden van de organisatie, maar de deugd, zeggen iets over ons gedrag.’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (2014) over burgerparticipatie: ‘Hoe kunnen burgers weer eigenaar worden van hun eigen problemen?’
‘Reflecteren is zo normaal als het rijden met een autogordel; want je kan ook zomaar aangereden worden.’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
‘Doe niets wat je niet begrijpt!’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
‘Groepsdenken wordt effectief verminderd door diversiteit in de groep.’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
‘Als de top het gewenste gedrag wil ‘voorleven, dan zal die top constant moeten reflecteren of zij de goede dingen doet en de dingen goed doet.’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
‘Accepteer dat er altijd frictie is, die alle plannen doorkruist. ’ (uit: Reflectie & governance - Stubbé)
‘Westerse democratieën kampen met een legitimiteitscrisis én een efficiëntiecrisis; dat wijst op storm!’ (uit: Tegen verkiezingen – David van Reybrouck)
‘Sturen op gedrag kan wél; lees hoofdstuk vier van Reflectie & governance.’
Vrij naar de Commissie Halsema (2013): ‘Een code omarmen zal de crimineel in de organisatie echt niet ontmaskeren, maar het voorkomt wel een drift to failure.’
‘Richting, Ruimte, Ruggensteun’ geeft houvast voor de aansturing van een succesvolle organisatie.’
In 2002 schreef de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling al dat heldere kaders ‘bevrijdend’ kunnen zijn in organisaties en gemeenschappen. Zij waren hun tijd ver vooruit.
Previous
Next

Nieuws

image
Twee artikelen over zelfevaluaties bij Vereniging Toezichthouders Woningcorporatiestest

De Vereniging Toezichthouders bij Woningcorporaties (VTW) heeft een nieuwsbrief waarin elke maand een casus beschreven wordt over de zelfevaluatie. Ik heb twee artikelen gepubliceerd op verzoek van de redactie over de dynamiek in de raad (parrhèsia  of de moed tot waarheid) en over de rol van de bestuurder in de zelfevaluatie. Over beide onderwerpen heb ik eerder geschreven maar het was leuk om er nu een specifiek artikel aan te besteden.

Onder de tab publicaties vindt u de artikelen, samen met circa 120 andere publicaties (van mij en van anderen).

Benoeming Theo Stubbé als directeur-bestuurder ad interim

Theo Stubbé start per 1 september 2022 als directeur-bestuurder ad interim bij ‘Beter Wonen’ Ammerstol. Beter Wonen is een kleine woningbouwvereniging van 265 woningen in de dorpskern Ammerstol (Gemeente Krimpenerwaard).

Theo ziet de uitdaging om deze corporatie te begeleiden naar een duurzame toekomst voor de komende 10 jaar. ‘Ik heb ervaring met grote en kleine corporaties, die allemaal eenzelfde volkshuisvestelijke opgave hebben, maar elk vanuit een verschillende dynamiek. Deze organisatie is klein en daarmee zijn de medewerkers van alle markten thuis. Dat brengt veel persoonlijk commitment, maar soms ook hoofdbrekens over de regelgeving. Ik denk dat een toekomstplan alleen slaagt als de bewoners betrokken worden in de zoektocht wat behouden moet blijven en wat beter kan.’

Kwaliteit besluitvorming in de RvC

In het FD van 10 augustus schrijft Mijntje Lückerath, hoogleraar Governance aan de Tias, over de uitspraak van de Tuchtcommissie Banken. Deze tuchtcommissie had klachten in behandeling genomen over het besluit van de RvC van ING om het salaris van de bestuursvoorzitter Hamers in 2018 te verdubbelen. Dat heeft geleid tot grote maatschappelijke beroering en veel publiciteit. Niet veel later is de heer Hamers vertrokken naar een Zwitserse bank.

Het pleidooi van de hoogleraar gaat erover dat de zorgvuldigheid van de besluitvorming binnen de RvC belangrijker is dan het besluit zelf, want de RvC heeft als taak om de belangen van alle belanghebbenden zorgvuldig af te wegen. Een buitenstaander kan zich geen oordeel vormen over al deze belangen en dus moet een RvC meer moeite doen om te communiceren over alle belangen.

Dit principe dat de RvC óók verantwoordelijk is voor het imago van de organisatie, in dit geval door beter te communiceren, deel ik volledig. Zeker bij maatschappelijke ondernemingen. Maar de redenering dat ‘de zorgvuldigheid van de besluitvorming belangrijker is dan het besluit zelf’ gaat mij een beetje te ver. De RvC bestaat immers ook maar uit mensen, die kunnen dwalen, zeker in de dynamiek van het groepsproces. Het verdubbelen van het salaris van een topbestuurder was toen (en nu nog) zo maatschappelijk onaanvaardbaar dat ik heel nieuwesgierig wordt naar de andere belangen.


Nieuwjaarsgroet 2022

Laten we hopen dat het afgelopen jaar het (voorlopig) laatste jaar was dat we in de crisisstand staan. Ik ben nieuwsgierig hoeveel de maatschappij geleerd heeft van de pandemie en hoe we er later op terugkijken. Reflecteren en onderzoeken wat we beter (gaan) doen lijkt mij het beste pad voor 2022.

Met deze nieuwsbrief breng ik, zoals elk jaar, mijn reflecties onder de aandacht in de vorm van publicaties op mijn website. In 2021 heb ik geschreven over een toekomstvisie op de zorg, over soft controls en over governance aan de hand van een bespreking van het boek ‘Onder commissarissen’. Natuurlijk sta ik geheel achter alle drie artikelen, maar de laatste publicatie, over het ongezegde in de boardroom, maakt mij erg enthousiast.

U kunt hier klikken voor de gehele nieuwjaarsgroet en/of naar het tabblad ‘publicaties’ gaan voor de drie genoemde artikelen. Ik heb de Kerstvakantie gebruikt om alle publicaties te ordenen op thema in plaats van op datum van publicatie. Zo kunt u nu gemakkelijker grasduinen over thema’s zoals democratie, leiderschap, fusie, governance, zelfevaluatie of risicomanagement. Het zijn er circa 120!

Veel leesplezier en succes met uw maatschappelijk ondernemerschap.

Theo Stubbé

Interim bestuurder bij corporatie GroenWest in Woerden

Van 1 april tot 1 december 2021 is Theo Stubbé directeur-bestuurder ad interim geweest bij GroenWest, een corporatie met circa 13.000 woningen, garages e.d. in de gemeenten Woerden, De Ronde Venen, Montfoort en Utrecht. GroenWest stond in april aan de vooravond om een intentieverklaring tot fusie te tekenen met Provides, de corporatie in IJsselstein met ruim 3.000 woningen. Samen verzorgen zij – na de fusie – de volkshuisvesting in 5 gemeenten in het westen van de provincie Utrecht.

Het interim besturen van een corporatie – wegens vertrek van de succesvolle bestuurder – in een fusieproces vraagt om een persoon met ervaringen in de volkshuisvesting en met fusieprocessen. Daarnaast wil je dan een persoonlijkheid die de koers niet verandert, maar die de organisatie en de prestaties continueert en zich richt op het voltooien van het fusieproject. GroenWest stond er prima bij met een gerichte en gemotiveerde organisatie met goede en bevlogen medewerkers. Ook de fusiepartner had mooie volkshuisvestelijke resultaten en was een betrokken partij bij de voorbereidingen naar een fusie.

De samenwerking met de Raad van Commissarissen, de Ondernemingsraad, de Huurdersvereniging, het management en de medewerkers verliep uitstekend. Samen met Provides is er een goed sociaal plan (met de bonden) afgesloten en zijn de contouren van de nieuwe organisatie opgebouwd in workshops met kwartiermakers. Op basis van een gedeeld bedrijfsplan, een gedeelde klantvisie en duidelijke randvoorwaarden is draagvlak voor de fusie behaald bij de gemeenten en andere stakeholders.

In de laatste weken is aandacht en tijd besteed aan de overdracht naar de nieuwe directeur-bestuurder, die de scepter over de fusieorganisatie gaat zwaaien per januar 2022.

 

Theo Stubbé heeft in 2021 nog twee andere fusieprojecten begeleid, eenmaal als kartrekker en eenmaal als adviseur van een Huurdersorganisatie.

Nieuwjaarsgroet 2021

Een van de dingen die mij in 2020 positief is opgevallen is de hogere professionaliteit van de Raden van Toezicht die ik mag begeleiden bij hun zelfevaluaties. 
Ik word hier vrolijk van, want ik denk dat het vermogen tot zelfreflectie bijdraagt aan een betere samenleving en hogere maatschappelijke prestaties. Een gebrekkige zelfreflectie hebben we helaas gezien aan de andere kant van de oceaan, maar ook hier in Nederland bij de toeslagenaffaire.

Vanuit de overtuiging dat reflectie beter werkt dan instructies of regelgeving, schrijf ik in mijn nieuwsbrief over vier reflecterende artikelen/boekbesprekingen.

Theo Stubbé

Nieuwjaarsgroet, januari 2020

Het is een beetje traditie geworden dat ik rond de jaarwisseling al mijn contacten een nieuwjaarsgroet breng.

Ik wens een ieder voorspoed in het komende jaar, privé en zakelijk, voor jezelf en voor je geliefden. 
Ik hoop dat 2020 een goede balans brengt tussen de activiteiten & rust en tussen nieuwe ideeën & reflectie.

Bij het tablad publicaties vindt u mijn nieuwsbrief, waarmee ik weer probeer om de lezer een cadeautje te brengen. 
Dit jaar is het thema van de nieuwsbrief: Denk iets langer na voordat je dingen doet.

De nieuwsbrief begint met een verwijzing naar de oudejaarsconference van Claudia de Breij. Ik denk met veel plezier terug aan haar show en ik beschrijf in de nieuwsbrief een bespiegeling over haar motto: We hebben mensen nodig die voorop lopen!

Verder kunt u twee boekbesprekingen lezen, namelijk over het rapport ‘Kracht & Tegenkracht’ en over het recent verschenen boek ‘Cicero leest Covey’. Het rapport heb ik ook beschreven in een aparte, uitgebreide, samenvatting. De Nieuwsbrief, het rapport, als ook de uitgebreide samenvatting vindt u bij het tabblad publicaties.

Theo Stubbé

Interim bestuurder bij corporatie SSW

Theo Stubbé is vanaf 1 juli 2019 interim-bestuurder van Woonstichting SSW in Bilthoven. Hij volgt daarmee Jessie Bekkers-van Rooij op. Zij verlaat SSW om haar loopbaan voort te zetten als directeur-bestuurder bij woningcorporatie Laurentius in haar woonplaats Breda. Woonstichting SSW is een klantgedreven woningcorporatie in de gemeente De Bilt. In de zes kernen Bilthoven, De Bilt, Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek verhuren en beheren ze ruim 5.000 woningen, garages en bedrijfspanden.

De Raad van Commissarissen van SSW heeft besloten een interim-bestuurder aan te stellen voor een periode van zes maanden, voor drie dagen per week, als overbrugging voor de selectie van een nieuwe directeur-bestuurder. De Raad heeft er vertrouwen in dat hij zich snel thuis zal voelen bij SSW en met de organisatie verder gaat op de ingeslagen koers. Samen met de medewerkers, huurders en samenwerkingspartners. 

De Raad van Commissarissen heeft de heer Theo Stubbé leren kennen als een maatschappelijk betrokken en gedreven professional, met jarenlange advies- en interim ervaring op het gebied van bestuur en toezicht. Zowel in de volkshuisvesting als in de sectoren welzijn, zorg en onderwijs. Binnen de volkshuisvesting heeft hij voornamelijk bestuur en RvC begeleid, maar ook Huurdersverenigingen en Ondernemingsraden.

Theo Stubbé blijft daarnaast actief op organisatie vraagstukken zoals Governance, zelfevaluaties RvT, samenwerkingsvraagstukken als ook begeleiding van Huurdersbelangenverenigingen en Ondernemingsraden.

Zelfevaluaties RvT zien er aardig uit onder het vergrootglas!

Maart 2019

De Autoriteit Woningcorporaties (Aw) heeft onderzoek uitgevoerd over de kwaliteit van 56 woningcorporaties. Enkele uitkomsten zijn:

  • + 77% houdt jaarlijks een zelfevaluatie en 82% tenminste 1 x per 2 jaar onder begeleiding van een externe en onafhankelijke begeleider.
  • + Een externe begeleider biedt meestal toegevoegde waarde door meer voorbereiding en een beter verslag. Sommige corporaties konden de toegevoegde waarde niet aangeven omdat zij elke zelfevaluatie extern laten begeleiden.
  • + 90% van alle zelfevaluaties legt verbeterafspraken vast in een verslag.
  • + Slecht weinig corporaties (21%) communiceert naast de uitkomsten ook de verbeterpunten in het jaarverslag.

Mijn conclusie uit het rapport is dat mijn preferente aanpak (met een vragenlijst o.b.v. de 9 bouwstenen uit het leerboek Reflectie & Governance) precies aansluit bij de meetlat van de Aw. Gelukkig krijg ik veel positieve feedback op mijn begeleiding (zie referenties). 
In dit onderzoek mis ik dat zelfevaluaties (per definitie) bedoeld zijn als een instument om te reflecteren en daaruit te leren voor de toekomst. Deze focus op het leren wordt niet benoemd door de Aw, die misschien te vaak in het standje ‘beoordelen’ staan.

Klik hier voor het hele rapport.

Nieuwsbrief, februari 2019

Het thema van deze nieuwsbrief sluit aan bij de overstelpende hoeveelheid berichten in boeken en kranten over bubbels, Gele Hesjes, fake news, verwaarlozing van de democratie en dergelijke. In deze nieuwsbrief schrijf ik vooral over de rol van de overheid, maar de lessen hieruit zijn net zo goed te kopiëren naar Maatschappelijke Ondernemingen. Zowel in de zorg, in het welzijn, bij de corporaties als in het onderwijs hebben we te maken met sentimenten, die we niet kunnen negeren. Een beter begrip van – en respect voor – deze ontwikkelingen zijn volgens mij belangrijk voor uw werk. Daarom wil ik dit graag met u delen.

De gehele nieuwsbrief kunt u hier lezen

Theo Stubbé, Blauw bv

Nieuwsbrief, december 2017

Tjonge, het jaar is zowat voorbij en wat is er veel gebeurd. Heeft u dat gevoel ook? Misschien wilt u rustig wat inspiratie opdoen en reflecteren op 2017, voordat het nieuwe jaar begint? Lees dan verder …

Ik bied u hierbij drie cadeautjes aan om over na te denken: (i) Een gouwe ouwe, die ik dit jaar veel besproken heb, over de invoering van de koers van uw organisatie; (ii) Een kort overzicht over het evaluatierapport van de Wet Bestuur en Toezicht en tenslotte (iii) een korte bespreking van de scriptie van Robert de Heer over de corporatiesector. U kunt deze nieuwsbrief snel lezen of rustig doorklikken op de links, als u er tijd voor neemt.

Mijn voornemen voor 2018? Binnen twee maanden nog een nieuwsbrief over de volgende twee boeken: Het WRR rapport: ‘Weten is nog geen doen’ en het studieboek voor (nieuwkomers in) de semipublieke sector ‘Veranderen van maatschappelijke organisaties’ geschreven door onder andere Jaap Boonstra en Hans Vermaak, beiden in de top vijf van invloedrijkste adviseurs in Nederland. Het lezen waard !

Klik hier voor de gehele nieuwsbrief.

Goede feestdagen en voorspoed in 2018 
Theo Stubbé, Blauw bv

FD trekt conclusie dat het vertrek van Beatrix Ruf (Stedelijk Museum) aan het RvT systeem ligt. Waarom?

2 november 2017

Medio oktober 2017 hebben journalisten ontdekt dat Beatrix Ruf, directeur van Het Stedelijk Museum in Amsterdam naast haar fulltimebaan een aantrekkelijke bijverdienste had met een eigen adviesbureau. Zij zou, volgens de kranten, haar reputatie als top deskundige op het gebied van de moderne kunst hebben ingezet voor externe belanghebbers, tegen een zeer forse betaling. Volgens de media heeft een gesprek tussen de Raad van Toezicht (RvT) en mevrouw Ruf geleid tot haar vertrek. Ik vind het een schande dat zij misbruik maakt van haar functie, voortkomend uit publieke gelden, voor persoonlijk gewin. Op basis van de verkregen informatie kan daar geen discussie over zijn.

In het FD van 28 oktober 2017 staat een artikel met opmerkelijke argumenten dat deze affaire te wijten is aan het RvT systeem. De auteur vindt dat de meeste governance experts vinden dat dit RvT systeem niet werkt. Verder meldt hij dat RvT vergaderingen zelden in hun volledige samenstelling werken. Naast diverse andere teksten sluit de auteur af met de verzuchting dat het vroeger allemaal beter was met een ‘ouderwetse bestuur, dat de koers uitzet, het publieke belang bewaakt en tot verantwoording kan worden geroepen’ (einde citaat).

Deze argumenten zijn volstrekt ongefundeerd. Ik ken vele governance experts en ik ken er niet een die het RvT systeem ‘fout’ vindt. Het voorgestelde alternatief van een ‘ouderwets bestuur’ bestond vroeger uit goedwillende amateurs, die veel meer dan tegenwoordig uit het old boys network komen. Controle op een dergelijk bestuur bestond er niet eens. Hoe fout is zodoende het ressentiment van de auteur naar ‘ouderwetse besturen’.

Voor meer kritische kanttekeningen op dit artikel, inclusief het artikel zelf, kunt u hier klikken.

Zelfevaluatie intern toezicht is een must!

Maart 2017

Uit diverse publicaties blijkt dat Raden van Commissarissen (of Raden van Toezicht) huiverig zijn voor transparantie op hun werk. Ik begrijp dat wel, want het is niet zo moeilijk om de goedkeuring van een voorstel toe te lichten, maar o wee als bekend wordt dat een RvC een bestuursvoorstel niet goedkeurt! Dergelijke besluiten halen zelden de publiciteit. Dat is misschien ook maar goed, want bestuurders worden kopschuw en zouden risicomijdend gedrag gaan vertonen bij het indienen van voorgenomen (bestuurs)besluiten. Tegelijk helpt transparantie over het werk van het toezicht om de zaag scherp te houden. Ook een RvC heeft externe druk nodig om beter te presteren en een RvC heeft ook te maken met groepsprocessen en daarmee met ‘gekleurde besluiten’. Deze groepsdynamica wordt met voorbeelden beschreven in mijn boek ‘Reflectie en Governance‘.

In het FD van 23 maart staat een artikel dat toezichthouders bij beursfondsen hun eigen functioneren amper onderzoeken. Goed artikel, ook al ben ik kritisch op het verhaspelen van de woorden ‘beoordeling’ en ‘zelfevaluatie’. Een beoordeling of visitatie roept weerstand op met een risico op een afvinkcultuur. Een zelfevaluatie is bedoeld om te leren en te komen tot een hoger kwaliteitsniveau. Ik begeleid regelmatig dit soort zelfevaluaties.

Verschillen Governance Codes tussen de branches?

maart 2017

Er zijn 22 verschillende Governance Codes in Nederland, waarvan de codes voor familiebedrijven (2003) en voor het Openbaar Bestuur (2009) het oudst zijn. Sinds deze jaren zijn er vele (maatschappelijke) ontwikkelingen geweest met een forse impact op de publieke opinie over intern toezicht. Een Governance Code voor familiebedrijven lijkt op een contradictio in terminis, want de familie beslist toch? Wat moet er dan geregeld worden over de relatie tussen de bestuurder en de RvC? Een code uit 2009 voor het Openbaar Bestuur lijkt mij redelijk achterhaald. Hoe is het mogelijk dat de overheid/politiek zo’n mond vol heeft over zogenaamd slecht functionerend intern toezicht terwijl dezelfde overheid werkt met een negen jaar oude code.

In het Financieel Dagblad van 24 februari 2017 heeft Mijntje Lückerath (hoogleraar Corporate Governance in Tilburg) een pleidooi gehouden voor één Governance Code binnen alle branches van Nederland. Ik heb op haar gereageerd via twitter (@blauwbv) dat dan tenminste een onderscheid gemaakt moet worden tussen profit- en non-profit organisaties. Het belangrijkste argument hiervoor is dat de taken tussen toezicht op profit en toezicht op non-profit op een wezenlijk punt verschillen. Ze delen de taken van: toezicht houden, adviseren(sparren) en werkgeverschap (voor het bestuur). In haar oratie voegt Mijntje Lückerath een vierde taak toe, namelijk het onderhouden- en inzetten van het netwerk van de commissaris voor de organisatie. Netwerken (door commissarissen) is belangrijk voor de commerciële organisaties, maar behoort bij non-profit organisaties juist tot een van de kerncompetenties van het bestuur. Dat is het wezenlijke verschil tussen profit en non-profit: non-profit organisaties staan midden in de maatschappij en moeten rekening houden met vele (vaak verschillende) belanghebbers, ook stakeholders genoemd. Voor zo’n bestuurder is dit netwerk cruciaal voor het draagvlak van de organisatie en de uit te voeren strategie. Een bestuurder heeft vaak meer last dan plezier van een overactief netwerkende commissaris. Een dergelijk actieve commissaris wordt door de stakeholders gauw aangezien als ‘de baas van de bestuurder’, waarmee het (kennelijk) goed zaken doen is. Mijn advies: De commissaris van een non-profit organisatie mag zich begeven in allerlei netwerken, zolang als hij/zij vooral goed luistert en eventueel vragen stelt. Deze toezichthouder moet géén meningen ventileren die zijn organisatie (kunnen) raken. Deze constatering is belangrijk voor de relatie tussen het toezicht en het bestuur.

In een ingezonden brief van het FD van 4 maart staat nog een goed argument dat er onderscheid moet blijven tussen een code voor profit versus non-profit. Stefan Pey beargumenteert dat non-profit organisaties al jaren veel grondiger en intrinsiek gemotiveerder werken aan Good Governance. Eén universele code zal werken als een rem voor deze sector. Hierbij de link naar zijn ingezonden brief.

Nota Bene: van de 22 verschillende codes zijn er zes voor profit sectoren en 16 voor non-profit. Misschien mogen die 16  ‘een onsje minder zijn’. Met dank aan Hans Hoek (C3AM) voor het overzicht van de 22 codes

Succesvolle bestuurders kijken naar buiten

September 2016

Succesvolle bestuurders hoor je in het gebouw. Zij lachen en praten met iedereen. Zij kunnen ook goed luisteren en dat kan je niet van alle bestuurders zeggen. Succesvolle bestuurders vertonen authentiek gedrag en geven de mensen oprecht het gevoel van erkenning en waardering. Zij richten hun ambitie op de organisatie en niet op zichzelf. Als metafoor: Bij succes kijkt zo’n bestuurder door het raam en geeft de medewerkers alle eer. Bij problemen wordt het raam een spiegel en onderzoekt deze bestuurder wat zij/hij beter had moeten doen.

Dit is een passage uit het boek van Jan Moen, Hoogleraar Management en Organisatie in de gezondheidszorg in Tilburg (Hectiek in de bestuurskamer, 2016). Het boek bevat 30 jaar ervaring in effectieve leiderschapstijlen en het combineert diverse leermomenten in een boek dat je snel tot je neemt. Ik beschrijf in mijn nieuwsbrief van september meer aardige delen van dit boek, zoals zijn beschrijving van intervisie.

Is toezichthouden wel zo leuk?

In mijn adviespraktijk lijkt het wel alsof het toezichthouden op semipublieke organisaties steeds minder leuk is geworden. Er zal geen toezichthouder zeggen dat hij/zij de risico’s liever mijdt, maar ik krijg het gevoel dat een onderdeel van de afweging is ‘Waarom zouden we dit plan gaan uitvoeren, want er hangt onmiddelijk een negatieve associatie aan dit plan.’ Denk hierbij aan een voornemen tot reorganiseren, tot fuseren of tot het opzoeken van belanghouders en/of de pers. Let op: er zijn uitzonderingen op dit gevoel, zoals ik heb ervaren in een recent fusieproject.

Het gevoel wordt versterkt door de nieuwe regel in de corporatiebranche dat alle toezichthouders gescreend worden in een zogenaamde ‘fit & proper test’. Deze test is geen slecht idee om mensen te weren die een ‘commissariaatje erbij doen’ (voor de sociale status). Echter, de diepgang van persoonlijke informatie en de oppervlakkigheid van het gesprek met ambtenaren, die je screenen, hebben het risico dat de beste personen bedanken voor de eer. Een beetje Raad van Toezicht besteedt gauw 70 tot 90 uur per jaar per persoon aan deze functie, waarbij het risico dat je gegrild wordt als er hommeles in de tent is steeds groter wordt.

Ik werd in deze gedachte versterkt door twee columns in het FD.
F. Grapperhaus schrijft dat het populisme van rechts en van links leidt tot extreme meningen en reacties, onder andere op impopulaire plannen (denk aan de asielzoekers). Hij citeert daarbij een Europeese studie in 16 landen die de conclusie trekt dat het belangrijk is dat de werkende midden- en lagere klasse weerbaar is, waaraan het vakbondslidmaatschap in de vorige decennia een wezenlijke bijdrage had. Anno 2016 zijn de vakbewegingen gemarginaliseerd, zodat het de vraag is wie (en hoe) de gewenste weerbaarheid in ere herstelt. 
M. Pheijffer schrijft dat de valkuil van toezichthouders om – als reactie op de gure wind uit de maatschappij – Governance in te vullen als een checklist. Dit zogenaamde ‘cover my ass’ gedrag versterkt in de buitenwereld het gevoel dat ‘de elite zomaar wat doet’. In zijn artikel citeert hij twee hoogleraren die pleiten dat de principes van governance toegepast moet worden én moeten worden uitgelegd. Toezichthouders moeten uit zichzelf verantwoordelijkheid nemen en verantwoording afleggen.

Permanent leren, ook in de boardroom

10 juni 2016

Aan de vooravond van een zomer met topsport en vlak na de ‘ontdekking’ van het talent van Max Verstappen, kan je de vraag stellen: ‘Waarin onderscheidt zich nu excellentie?’ Ik denk vooral in inzet en een attitude van altijd willen verbeteren. Dat vraagt als individu een bepaalde discipline en als groep betekent het dat je deze waarden wilt delen. In een sportploeg is het not done dat de ene speler tot in de finesse zijn acteren analyseert, zoals Louis van Gaal zijn spelers videobanden meegeeft over de laatste wedstrijd, en de andere speler niet leert van het verleden. Ook Max Verstappen kijkt zijn laatste race terug op beeldmateriaal.

Hoe zou dat kunnen werken in de Governance? Een black box installeren zoals in het vliegtuig, of recent aangekondigd ook in de operatiekamer van het AMC (lees artikel in FD). Het kan ook eenvoudiger door elke vergadering van bestuur of RvT af te sluiten met een serieus moment van evaluatie. Je kan ook elke vergadering beginnen met de vraag: ‘Wil iemand nog iets kwijt over de afgelopen periode?’ Stil staan bij je eigen functioneren kost tijd en moeite en dat is best moeilijk voor mensen met een drukke baan. Net als slow cooking: het resultaat wordt er meestal beter van!

Nieuwsbrief Winter 2016

februari 2016

Is het guur in Nederland of is het een mooie vrieskou? Dat hangt waarschijnlijk af van je positie in de maatschappij! Deze nieuwsbrief bespreekt drie invalshoeken rondom de onzekerheid van onze maatschappij en het biedt enige handvatten.

Leiderschap bij transitie: Nederland is een maatschappij in transitie. Bij dergelijk grote veranderingen is er behoefte aan een ander soort van leiderschap dan de huidige Bokito’s en wegkijkers. Prof. dr. Erik van de Loo beschrijft in zijn oratie van 2014 de vorm van leiderschap die zo ondergewaardeerd wordt, namelijk nederige leiders die de moed hebben om de waarheid te spreken. Lees meer in de boekbespreking.

René ten Bos is hoogleraar filosofie en organisatiedeskundige. Hij heeft in 2015 een boek uitgebracht met de titel: ‘Bureacratie is een inktvis’. Een boek om te lezen als je allergisch bent voor bureaucratie. In de nieuwsbrief beschrijf ik de kern van zijn betoog en waarom dit boek zo aanslaat bij mij.

Het derde handvat in de transitie van Nederland is het boek ‘Montessori democratie, geschreven in 2015.  Het geeft een handleiding hoe je op een passend manier om kunt gaan met ‘representativiteit’. Hoe vertegenwoordig je vandaag een achterban, die zo wispelturig is in meningen? Wat is de rol daarbij van de ambtenaar en de (lokale) politicus? De titel verwijst naar het onderwijs systeem waarbij docenten acteren als procesbegeleiders. Misschien dat procesbegeleiding de kerncompetentie van ambtenaren en politici moet worden. In mijn boekbespreking ga ik verder in op dit thema.

PS mijn website is opgefrist in februari en geeft nog eenvoudiger toegang tot de diverse krantenartikelen, boekbesprekingen en eigen publicaties. Snuffel rond bij NIEUWS of bij PUBLICATIES.

Het oerconflict

16 januari 2016

Het oerconflict wordt ook wel het ‘hoog – laag’ conflict genoemd. Bazen begrijpen de medewerkers niet en vice versa. Dit conflict heeft deze naam gekregen omdat het overal en altijd voorkomt. Het gaat er dus niet om hoe je dit oerconflict vermijdt, maar hoe je er mee omgaat. Een simpele vuistregel, maar daarom nog niet eenvoudig om toe te passen, refereert aan de uitspraak ‘choose your battles’, of in goed Nederlands ‘leg niet op alle slakken zout’. Mark Hanson beschrijft in 1996 het Interacting Spheres Model, waarin hij laat zien dat de baas zich niet moet ‘bemoeien’ met het domein van de professional (denk aan de vele voorbeelden in de zorg of in het onderwijs), zoals de professional zich niet moet ‘bemoeien’ met het domein van de baas: het toewijzen van de middelen. Op het grensgebied van de beide domeinen ga je in onderhandeling en los je samen het conflict op, ook als de baas de knoop doorhakt.

In het boek ‘The art of action’ van Stephen Bungay (2011) haal je nog betere handvatten voor het omgaan met het oerconflict. Stephen Bungay citeert namelijk de Pruisische generaal Von Clausewitz. Hij zet de militaire ervaringen om in leiderschap in organisaties. Bungay beschrijft dat een leider moet accepteren dat er altijd onverwachte verstoringen zijn. Dit noemt Von Clausewtiz ‘frictie’. Deze frictie kan je niet oplossen met betere plannen of meer instructies in de organisatie. Frictie pak je aan doordat de collega’s weten wat de Richting is waarheen de organisatie wil en op basis daarvan handelen als frictie de plannen verstoren. Dat betekent dat de Richting heel duidelijk moet zijn en dat de collega’s de Ruimte krijgen om daar naar te handelen. De baas moet zich niet ‘bemoeien’ hoe de professional acteert in die Ruimte, hij/zij moet alleen maar aanmoedigen. Een goede leider geeft zijn collega’s Ruggensteun! Op deze website staan diverse publicaties over Richting, Ruimte en Ruggensteun. Specifiek kan je de samenvatting lezen van ‘The art of action’ of een deel van een FD artikel over het oerconflict in de luchtvaart.

De moed tot waarheidspreken

Het FD besteedt vaak artikelen aan govenance en het is op 14 januari niet de eerste keer dat de zogenaamde ‘soft skills’ van toezichthouders beschreven worden. Het atikel is uit mijn hart gegrepen want het onderbouwt mijn mening dat het gedrag aan de top van de organisatie bepalend is voor de bedrijfscultuur en daarmee ook voor aspecten zoals  kwaliteit, soberheid en integriteit. Het lijkt eenvoudig, maar het levert ook dilemma’s op. Een dilemma uit ‘Reflectie & Governance‘ (p.73): ‘Een baas vraagt zijn secretaresse een kopietje te maken van zijn paspoort. Die heeft hij nodig voor een vakantieboeking. Een kopie kost misschien 10 cent. Mag dit? Een medewerker maakt een dag later 20 kopietjes van de notulen van het bestuur van de voetbalvereniging. Mag dat? Weer een andere medewerker kopieert de partituur van het nieuwste muziekstuk van de harmonie. Het zijn maar 120 kopietjes…. Waarom vinden wij dat ene kopietje van de baas geen probleem en die 120 kopietjes voor de harmonie wel? Waar ligt de grens?

In het FD schrijft Frans Cremers over oraties van enkele hoogleraren, waaronder die van Prof. dr. E. van de Loo van TIAS die schrijft over goede leiders met nederig gedrag en moed om de waarheid te bepreken (in het oude Grieks: Parrhêsia). Van de Loo beschouwt deze kenmerken als een wapen tegen narcisme, zelfoverschatting en groepsgedrag. Bij de publicaties op deze website kunt u de oratie vinden als ook een samenvatting van mijn hand.

Diversiteit zorgt voor reflectie

18 december 2015

Ik breek vaak een lans voor passende gedrag bij het bestuur en de toezichthouders, want de governance bij organisaties wordt er niet beter van als er alleen maar meer of strengere regels komen. Dat is een illusie van mensen die geen ervaring hebben met governance of van mensen die populistisch gedrag vertonen.

Dan ontstaat er echter een nieuwe vraagstelling: Wat is passend gedrag en hoe kan je dat verbeteren? Dat beschrijf ik uitgebreid in mijn boek ‘Reflectie & Governance‘, met als kernboodschap dat mensen, zoals bestuurders en toezichthouders, elk afzonderlijk in staat moet zijn om te reflecteren op het eigen gedrag. Daarnaast moeten de groepsleden elkaar aanspreken op het gewenste gedrag. Dat betekent dat feedback en evaluatie belangrijke principes zijn. Goede feedback en praktische evaluaties komen misschien beter tot stand als de groep niet bestaat uit vriendjes, maar als een groep divers van samenstelling is. Dat pleit voor een zorgvuldige werving & selectie van bestuurders en toezichthouders, waarbij niet alleen gekeken wordt naar een prachtige CV, maar ook naar het karakter en de omgangsnormen.

En dan lees je in een goed artikel van het FD dat diversiteit ook een prijs heeft! Pieter Couwenbergh beschrijft kort en bondig waarom diversiteit belangrijk is en voegt hier aan toe dat uit onderzoek van de RUG blijkt dat diversiteit de besluitvorming vertraagt en niet eenvoudiger maakt. Zo logisch! Zijn conclusie snijdt dan ook hout: ‘Wij zouden in ieder geval de consequentie van diversiteit moeten accepteren en verlangen dat commissarissen veel vaker vergaderen dan zes tot acht keer per jaar’.

Richting, Ruimte en Ruggensteun, bij creatief besturen

Anno 2015 moeten we in de zorg, of in het semipublieke domein in het algemeen, creatieve wegen bewandelen. Er vinden zoveel veranderingen tegelijk plaats als je denkt aan de bekostiging, aan de vergrijzing, aan de maatschappelijke roep om ‘de menselijke maat’ en dergelijke, dat er geen platgetreden paden zijn die leiden tot goede oplossingen. Helaas zit de mens – zo blijkt uit recent onderzoek – zo in elkaar dat-ie denkt dat creativiteit en leiderschap slecht samengaan. Hier ligt een mooie taak voor raden van toezicht. Als toezichthouders een heldere Richting geven in creatief denken, ontstaat er Ruimte voor bestuurders (en professionals) om te zoeken naar de onorthodoxe – vernieuwende – oplossingen. Toezichthouders zouden daar een derde R, van Ruggensteun, aan toe kunnen voegen. Ik heb mijn idee hierover geplaatst in de bijgaande blog.

U kunt in dialoog gaan met mij en anderen via www.lucide.info.

Meer intern toezicht op kwaliteit en maatschappelijke prestaties

De media schrijven veel over rendementsdenken en economisme (zoals Jesse Klaver van Groen Links het noemt).Deze begrippen worden steevast met een negatieve connotatie gebruikt, met de redenering dat al het goede in de wereld kapot becijferd wordt.  De columnist Bouman van het FD gaat hiertegen in met het argument dat er nog veel te weinig gedaan wordt met de harde cijfers, die als feiten onweerlegbaar zijn. Hij gebruikt hierbij als voorbeeld de schandalige uitvoering van projecten bij de overheid, zoals de Noord-Zuid lijn, het Fyra debacle. ICT bij de politie etc. 

Bijgaand de link van een artikel van Peter van Lieshout in het FD van 26 mei 2015 met als titel: ‘Meten zonder getallen voor de publieke zaak’. Hij beschrijft – volgens mij gehele terecht – dat de beide stromingen, die ik hierboven kort beschrijf, het gelijk aan hun kant hebben. Het is namelijk niet of/of, maar en/en. Natuurlijk moeten de (semi) publieke instanties hun projecten en het beheer goed berekenen en daar vervolgens op sturen (hetgeen – schande – geen automatisme is). Hij vervolgt met de constatering dat wij een zeer uitgebreid systeem hebben van accountants, financiële modellen en software om die cijfers te monitoren. Er is echter geen equivalente structuur als het gaat om toezicht op de inhoud. Daar zit volgens hem de kneep. Interne toezichthouders (en natuurlijk ook de bestuurders) moeten meer tijd en aandacht besteden aan het monitoren van de kwaliteit en de maatschappelijke prestaties. Lees hier hoe Prof. van Lieshout dit beschrijft.

Nieuwsbrief – BIJNA LENTE 2015

1 maart 2015

Deze eerste nieuwsbrief van 2015 heb ik gevormd rondom het thema ‘Hoera, een andere samenleving’, met als kanttekening dat er ook veel Nederlanders zijn die het ‘Hoera’ vervangen door ‘Help’. Deze tegenstelling beschrijf ik vanuit vier invalshoeken:

  1. ‘Nederland kantelt’ heeft wat Messiaans
  2. Die maatschappij vraagt om een andere governance.
  3. Corporate Governance kan niet zonder good governance
  4. Intervisie voor toezichthouders?

U kunt HIER klikken om de hele nieuwsbrief te lezen.

Corporate governance kan niet zonder good governance

februari 2015

In de wereld van het toezicht ligt teveel nadruk op de richtlijnen en de regels. Good governance, bedoeld als sturen op gedrag en cultuur, wordt onderschat. De Vereniging van Toezichthouders bij de Woningcorporaties (VTW) anticipeert hierop met aandacht voor gedrag en cultuur in de nieuwe governancecode.

Naar aanleiding van mijn boek ‘Reflectie & Governance’ heb ik een ronde tafel gesprek georganiseerd met specialisten op het gebied van toezicht, zowel uit de zorg, uit het onderwijs als uit de corporaties. Klik HIER voor het artikel.

Geen extra regels voor integer leiderschap

22 januari 2015

Prof. Marcel Pheijffer slaat de spijker op zijn kop als hij in het FD schrijft dat overheden een Pavlov-reactie vertonen als er sprake is van niet integere bestuurders. Dat geldt voor de overheid en voor de semipublieke organisaties. Vanuit die Pavlov-reactie stellen zij nieuwe regels in en gedragscodes, terwijl iedereen weet dat de goede bestuurders hierdoor voorzichtiger worden en dat de slechte bestuurders er zich niets van aantrekken.

Bestuurders zijn aangesteld om te besturen en dat betekent dat zij de goede dingen regelen en daarbij hoort ondernemend denken en niet denken aan regeltjes, want dat leidt tot bureaucratie. Klik hier voor het artikel in het FD.

Blog: De maatschappij vraagt om andere governance

12 januari 2015

De transformatie van de Nederlandse samenleving vindt in sneltreinvaart plaats. Dat roept onzekerheid en navenant gedrag op van cliënten en andere stakeholders. Is het niet tijd dat bestuurders en toezichthouders gaan nadenken over de vraag: moeten wij hierin leiderschap tonen, of moeten we het zelfs willen voorleven? Lees HIER de blog in Lucide, de website voor toezichthouders in de zorg

Het nieuwsmagazine van de toezichthouders in onderwijsinstellingen (VTOI) bracht recent een fraai recensie van mijn boek Reflectie & Governance met als slotwoorden: “Het is zaak dat dit boek veel gelezen wordt en dater vooral eens goed (en liefst samen) op wordt gereflecteerd.” Klik HIER voor de hele recensie van de VTOI.

Reflectie is in potentie keihard

Lucide – voor toezichthouders in de zorg – schreef een recensie

19 december 2014

‘In zijn onlangs verschenen boek‘Reflectie & Governance bij semipublieke organisaties’, houdt consultant Theo Stubbé een warm pleidooi voor het gebruik van permanente zelfreflectie om tot betere governance te komen. Hij schreef zijn boek – zo schrijft hij in de inleiding – omdat hij zich zorgen maakt over de kwaliteit van de semipublieke sector. Lucide sprak met Stubbé.’ klik hier voor het vervolg.

Volgens onderzoekers van de RUG in het FD van 13 december 2014 is intern toezicht veel effectiever dan sterk extern toezicht, met name omdat het interne toezicht voorbeeldgedrag laat zien en dichtbij is. De stelling dat regeldrift de oplossing biedt voor de affaires, denk aan de parlementaire Enquète Woningcorporaties – wordt door hen ontkracht. Extern toezicht heeft wel een rol in het scherp houden van de RvT.

Eerste reactie op boek Reflectie & Goverance

23 november 2014

De eerste reacties op het boek ‘Reflectie & Governance’ zijn lovend te noemen.  Zo schrijft Harm Kliman in zijn blog over mijn boek. Hij vindt het een aantrekkelijk en super actueel boek, want zo schrijft hij: ‘In plaats van nog meer regels om de boel ordentelijk te laten verlopen, kiest Stubbé onomwonden voor sturen op gedrag. Reflectie is daarbij het sleutelwoord.’ Harm Klifman plaatst ook enige kritische kanttekeningen. Hij krijgt bij het lezen de neiging tot nuancering. Heel herkenbaar en ik deel zijn slot van de recensie: ‘Het is echt zíjn boek geworden’.

Verder besteed Aedes Magazine van november 2014 er kort aandacht aan. Op de rol staan de MO-groep, Lucide in december en de VTOI.

Parlementaire Enquète Woningcorporaties

Nieuwsbrief – 31 oktober 2014

Na ruim een jaar voorbereiding begonnen in juni 2014 de openbare verhoren van de Parlementaire Enquête Woningcorporaties en op 30 oktober 2014 kwam de rapportage: 1250 pagina’s. De media staan vol van met overzichten; zo schrijft het FD een lovend commentaar. Ik beperk mij in deze nieuwsbrief tot enige saillante punten uit het hoofdrapport. 

De commissie heeft precies gedaan waar ik bang voor was, namelijk constateren dat iedereen (grote) fouten heeft gemaakt en daarna alleen aanbevelingen opstellen voor de corporatiesector. Waarom geen aanbevelingen over de banken, ministers en de Tweede Kamer? De causaliteit in het rapport is soms ver te zoeken. 

Wat een goede indruk maakt is de grondigheid van de beschrijvingen, in klare taal. Verder doet het mij deugd dat de commissie wel 124 keer het woord ‘gedrag / gedragingen’ heeft gebruikt in het hoofdrapport, want met nieuwe regels win je alleen de vorige oorlog. Het is nog niet veel op de 109.707 woorden, maar toch! Lees verder in deze nieuwsbrief.

De nieuwsbrief bevat ook een voorpublicatie van mijn nieuwe boek ‘Reflectie & Governance’ dat op 7 november online op mijn website staat.

Samenleving het best als coöperatiemaatschappij

8 september 2014 – Opinie VK – W. Beekers

Wie meer ruimte voor de samenleving zoekt , moet de overheid in haar hok jagen, zo schrijft Wouter Beekers, directeur van het Wetrenschappelijk Instituut van de ChristenUnie.

Hij borduurt voort op de participatiesamenleving en benoemt dat de overheid niet uit zichzelf terugtreedt om intiatieven van burgers de ruimte te geven. Volgens hem functioneert de samenleving op zijn best als mensen, ondernemers, organisaties en overheden samenwerken: de coöperatiemaatschappij.Hierbij ziet hij de Nationale Ombudsman als de waakhond tegen de gulzige overheid. Klik hier voor het artikel uit de Volkskrant

Blok verschraalt de corporaties

29 augustus 2014 – Opinie NRC – Prof de Ru

In het NRC van 28 augustus 2014 staat een prima opiniestuk over de schade die Minister Blok aanricht in de volkshuisvesting. Emeritus hoogleraar staats- en bestuursrecht H.J. de Ru laat geen spaan heel van de maatregelen van de minister. Hij beschrijft drie heldere argumenten (i) Blok breekt de unieke toegevoegde waarde van de corporaties af, namelijk investeren in leefbaarheid en veiligheid in wijken. Het buitenland kijkt jaloers naar ons systeem, een systeem dat de overheid geen Euro kost. (ii) Blok introduceert de bemoeienis van de gemeenten in het werk van de corporaties, terwijl korte termijn belangen en opportunisme hoogtij vieren in de lokale politiek. (iii) Blok schendt het staatrecht met misbruik van het systeem van de Novelle plus 125 pagina’s Algemene Maatregelen van Bestuur (waar de Kamer niets over te zeggen heeft). Een artikel dat je moet lezen.

Eigenaarschap in het publieke domein

augustus 2014

Er zijn vele rapporten gepubliceerd over burgerparticipatie, over de participatiesamenleving en dergelijke. Prof. Evelien Tonkens was tot voor kort zelfs bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de UvA. In een artikel van Trouw van 28 juli 2014 werd haar afscheidsrede (verkort) weergegeven. Zij benoemde vijf misverstanden over de participatiesamenleving en zij sluit haar verhaal af met de volgende zin: “De participatiesamenleving is een prachtig ideaal, mits we het niet tegenover de verzorgingsstaat plaatsen, maar in het verlengde ervan, als verbeterde versie van de verzorgingsstaat.” Ik begrijp haar vijf misverstanden niet helemaal, want tenminste vier van de vijf bevatten tegenstellingen. Zij schrijft ware zaken, maar geeft mij geen handvat hoe de tegenstellingen opgelost kunnen worden.

In mei is er een essay van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMo) verschenen met de titel “Dat is onze zaak; over eigenaarschap in het publieke domein”. Over deze publicatie ben ik enthousiaster, omdat de auteurs de dilemma’s helder verwoorden en proberen hier iets mee te doen. Kort gezegd beschrijft de RMo dat de democratische idealen van vrijheid & gelijkheid (voor alle bevolkingsgroepen) in de loop van de decennia in strijd zijn gekomen met de marktprincipes van effectieve & efficiente oplossingen. Om de effectiviteit & efficiency bij maatschappelijke vraagstukken te verbeteren is er gekozen voor abstracte oplossingen vanuit grote – centralistisch werkende instellingen. De burger herkent zich echter niet in deze oplossingen, die vergeven zijn van protocollen en bureacratisch toezicht. De burger vraagt om maatwerk, maar eigent zich de maatschappelijke vraagstukken (nog) niet toe en geeft de politiek de zwarte piet. Dit noemt men het democratisch tekort; de burgers zijn onteigend van de maatschappelijke vraagstukken.

U kunt het RMo essay van deze website downloaden (zie publicaties) en HIER  klikken voor een boekbespreking.

Trendanalyse rapporten over Governance

2 juni 2014

Op 4 juni 2014 beginnen de openbare verhoren van de Parlementaire Enquête Woningcorporaties. Ik voorspel een golfvloed van maatschappelijk verontwaardiging en veel ontluisterende TV momenten.

Het gaat in deze niet alleen over de affaires en niet alleen over de volkshuisvesting. Het gaat over de maatschappelijke verontwaardiging van veel te hoge salarissen bij semipublieke organisaties, het gaat over fusies die leiden tot moloch grote onderwijs organisaties, het gaat over giga bonussen van banken, het gaat over pyjama dagen bij zorghuizen en boosheid over onredelijke bezuinigingen op intramurale bezetting van hulpbehoevende ouderen etc.

Uit de voorgaande Parlementaire Enquêtes is helaas geen enkele lering getrokken, zodat ik voorspel dat het eindrapport van deze commissie ook geen verbeteringen oplevert. Echter, er zijn lichtpuntjes in de vele publicaties van de laatste tijd over Governance in het algemeen en bij Maatschappelijke Ondernemingen  in het bijzonder.

Via deze link komt u bij een memo van 3 pagina’s die een trendanalyse beschrijft van 5 publicaties vanaf sept. 2013 tot en met mei 2014. In deze memo kunt u zowel doorklikken naar de originele rapporten, als naar de samenvattingen die ik heb gemaakt. Zo kunt u scrollen naar afzonderlijke interesses, dan wel het geheel van de 5 rapporten tot u nemen.

Over de wakkere RvC

9 mei 2014 – Column van Prof. M. Lückerath – Rovers in het FD 

Er is een soort schisma gaande in de huidige maatschappij: enerzijds moet alles SMART geformuleerd worden en met lijstjes af te vinken zijn en anderzijds is er steeds meer behoefte aan de emotioneel intelligente aanpak. Prof. M. Lückerath-Rovers beschrijft heel treffend dat het negeren van zogenaamde zachte aspecten kan leiden tot snoeiharde consequenties voor het bestuur en het toezicht op organisaties. Een beschrijving van 5 oorzaken tot vooroordelen en 8 hulpmiddelen om deze vooroordelen te bestrijden.

Met deze link, naar de website van de corporatie De Huismeesters, komt u bij mijn verslag van een zelfevaluatie van een RvC (maart 2014) dat integraal publiek gemaakt is. In dit verslag worden aspecten van diverse vooroordelen expliciet benoemd.

Hoe verstorend de schotten van de overheid zijn.

2 mei 2014 – Column van Prof. P. van Lieshout in het FD

Soms lijkt alles moeilijk en soms slaan populisten alle nuances uit de dialoog. In het bijgaande artikel wordt kort en krachtig verwoord dat het ene ministerie (VWS) een beleid opzet tot extramuralisering (een  gezonde Oma mag niet meer in een verzorgingshuis), maar de gevolgen van dit beleid voor 700.000 mensen van 80+ worden door andere maatregelen gefrustreerd. Hierbij doelt de schrijver op het bewust afromen van de corporatiebranche. Deze branche is te groot geworden, maar met het badwater wordt ook het kind weg gegooid. Corporaties kunnen (en willen) niet meer investeren in seniorenappartementen. Lees hoe Peter van Lieshout een goede diagnose opstelt.

Een nieuwe klassensamenleving?

14 april 2014, Column FD van Paul de Beer

Ik ben al jaren druk met het bevorderen van burgerparticipatie in mijn woonplaats Amersfoort (www.hetnieuwesamenwerken.net). Bij dit fenomeen surfen wij op de golven van de diverse publicaties over de overheid die moet loslaten in vertrouwen (zie o.a. de publicaties op deze website). P. de Beer beschrijft echter een hele andere insteek op de ontwikkelingen in de Nederlandse samenleving, namelijk het ontstaan van een nieuwe klassensamenleving: hoog opgeleid na 60 jaar ‘breed toegankelijk onderwijs’ wordt de bovenklasse ten opzichte van de minder getalenteerde kinderen; lees verder.

Helpen regels bij het aanscherpen van de waarden ?

22 maart 2014, Column NRC van Caroline de Gruyter

Iedereen weet toch dat normen en waarden zich niet laten afdwingen met wetten en regels. Regels kunnen hooguit vastleggen wat de bestaande waarden zijn. Waarom worden er dan commissie ingesteld (zoals de commissie Halsema) die zich moeten buigen over Governance Codes? Bij mijn publicaties kunt u lezen over deze commissie Halsema.

Helpt het dan om regels aan te scherpen? Nee, want meer regels leidt tot het zoeken naar de mazen in de wet. Echte criminaliteit stoort zich niet aan codes en regels, maar een goede moraliteit helpt wel bij chaotische omstandigheden. Dialoog (‘een lastig gesprek’ is de titel van het rapport van Halsema) werkt beter dan afvinklijstjes.

In mijn boek bespreking van ’the art of action’ toont de auteur aan dat Richting, Ruimte en Ruggensteun de leidraad vormen voor goede organisaties, zeker in onzekere tijden. In de bijgaande column van 22 maart 2014 wordt ook mooi beschreven dat ‘wetten het morele gat niet kunnen vullen’.

Scheefwonen

18 maart 2014, FD Column Annemarie van Gaal

Het woord ‘scheefwonen’ zegt zoveel, maar klinkt zo fout. Dat is jammer, want de meeste scheefwoners zijn volkomen rechtmatig in de sociale huur terecht gekomen en hebben daarna een carrière gemaakt of beide partners zijn gaan werken. Dan verdien je (samen) meer, maar de koopmarkt is nog niet binnen (het financiële) bereik. Zeker in deze tijd krijg je niet zomaar een hypotheek. Laten wij voorzichtig zijn met het zwartmaken van een groep trouwe huurders, ook al behoren zij inderdaad niet in de sociale huursector. zie column uit het FD van 18 maart 2014

Nieuwe vorm van nieuws

In 2013 heb ik het druk gehad (gelukkig) en tegelijk heb ik meer gecommuniceerd met Twitter (@blauwbv).

In 2014 ga ik de nieuwsberichten van de website vullen met de opgedane ervaringen van Twitter, namelijk het doorgeven van publicaties uit de media die ik boeiend, inspirend of verfrissend vind.

Elke publicatie zal ik voorzien van mijn opmerkingen, soms aanvullend, soms kritisch. Ik hoop dat het u zal inspireren.

Kerstboodschap

9 december 2012

De Kerstdagen zijn goed om stil te staan bij de stormachtige ontwikkelingen. Daarom drie korte berichten:

Scenariodenken:

De ontwikkelingen van het regeerakkoord grijpen diep in op alle maatschappelijke ondernemingen. Zowel bij de zorg als bij het welzijn staat alles op zijn kop. Scheiding wonen en zorg, AWBZ decentraliseren etc. De volkshuisvesting wordt ongehoord kaalgeplukt, zodat de meeste bouwactiviteiten stil worden gelegd. 

Hoe ga je hier mee om? In het bedrijfsleven zijn er ook grote onzekerheden, zoals dalende valuta’s of revoluties in landen waar de grondstoffen vandaan komen. De maatschappelijke ondernemingen kunnen leren van de reacties in het bedrijfsleven: stuur op je kasstroom, creëer wendbaarheid in de organisatie en test je strategie op mogelijke scenario’s.

Scenariodenken is kijken over de barrière van het komende jaar (jaren). Welke strategische keuzes kan ik nu maken, die een maximaal toegevoegde waarde creëren voor de komende 10 jaren. Onderga een confrontatie van uw strategische keuzes met drie tot vijf toekomstscenario’s. Onderzoek hoe uw strategie uit een dergelijke stresstest naar voren komt. Het helpt niet om de pijn te verzachten, maar het geeft u en uw organisatie Richting. Op basis van een heldere Richting kunt u uw medewerkers Ruimte en Ruggensteun bieden.

Burgerparticipatie:

Ik wijs ook op de stormachtige ontwikkelingen op het gebied van burgerparticipatie. Na de publicatie van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in juni is nu ook het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) met een rapport gekomen. U kunt bijna elke week naar een seminar of congres gaan over dit onderwerp. De kern van het verhaal is dat de maatschappij zodanig verandert dat de instituties (zoals de gemeente) het niet meer begrijpen óf niet goed weten hoe het best te reageren. In mijn woonplaats Amersfoort hebben ik met vier andere burgers het initiatief naar ons toe getrokken. De gemeente zoekt nu met ons hoe de stad in haar kracht komt. Geïnteresseerd in deze ontwikkeling? Kijk op de navolgende website voor achtergronden en links over burgerparticipatie: www.hetnieuwesamenwerken.net .

Droomfusie als ebook:

Het boek Droomfusie is nu ook als ebook te verkrijgen bij http://www.mijnbestseller.nl/magento/. De reacties op het boek zijn lovend met woorden zoals: ‘een feest van herkenning’ en ‘prachtige inspiratie’. Ik vind het een eer dat zowel de woonbond als KWH mijn boek hebben beschreven in hun magazine. Het artikel in Woonbondig kunt u hieronder lezen.

2013 wordt nog spannender dan het afgelopen jaar.

Ik wens een ieder inspiratie toe in de stijl van Mondriaan: terug naar de kern! Wat is uw kern?

Goede feestdagen!

Recensie Droomfusie

9 november 2012

Woonbond bespreekt boek Droomfusie van Theo Stubbé

In Woonbondig (magazine van de Woonbond) wordt het boek Droomfusie van Theo Stubbé besproken en aanbevolen als leesvoer. De Woonbond citeert hierbij “Theo Stubbé voorspelt in zijn voorwoord dat er meer fusies zullen komen en dat die niet altijd even professioneel worden uitgevoerd. Bovendien vindt hij dat daarbij te vaak ‘universele organisatieregels’ worden geschonden.” U kunt hier de recensie lezen.

Droomfusie: inspiratieboek voor corporaties van Theo Stubbe

18 oktober 2012

BOEK ‘DROOMFUSIE’ MOET 
CORPORATIES INSPIREREN

’95 % van de woningbouwcorporaties 
verricht elke dag prachtig werk’

“De ideale fusie bestaat niet en een fusie is niet altijd een goede oplossing.” 
Dat zegt fusiespecialist Theo Stubbé in zijn zojuist verschenen boek ‘Droomfusie’. 
Hierin beschrijft de auteur een fictief fusieproces tussen twee woningbouwcorporaties 
dat met succes wordt afgerond.

In ‘Droomfusie’ belicht Stubbé dit proces door de ogen van een bestuurder die na een jaar terugkijkt. Stubbé: ,,Ik heb dit boek geschreven omdat iedereen wel een mening heeft over fusies en maar weinig mensen er professioneel mee te maken hebben. Het is een fictief verhaal om het soepel te kunnen lezen, zodat het onderwerp laagdrempelig wordt. Aan de vooravond van een fusie zou iedereen moeten weten wat een goed fusieproces inhoudt. Alleen dan ontstaat een geslaagde fusiecorporatie. Stubbé concudeert dat transparantie en openheid de kenmerken van een goed fusieproces zijn.”

Het boek verschijnt in een tijd waarin woningbouwcorporaties bijna dagelijks negatief in het nieuws zijn. Stubbé wil met zijn boek laten zien dat het niet alleen kommer en kwel is. ,,95% Van de woningbouwcorporaties verricht elke dag prachtig werk. Zonder hen is in ons land een adequate volkshuisvesting ondenkbaar. Misstanden moeten uiteraard aan de kaak worden gesteld, helaas overschaduwt dat het vele goede werk dat woningbouwcorporaties doen. Ik zie ‘Droomfusie’ daarom vooral als een boek dat de woningbouwcorporaties moet stimuleren nog hogere kwaliteit te leveren.’’

In ‘Droomfusie’ wordt de positie van de corporatie in de maatschappij beschreven en wat dat betekent voor de rol en de verantwoordelijkheid van commissarissen, huurders en medewerkers. Stubbé: ,,Door het verhaal heen zitten diverse managementtheorieën. In een apart hoofdstuk licht ik die vervolgens toe. Zo kan de vonk van inspiratie overslaan in een verdieping bij het management.’’

Over ‘Droomfusie’

Het boek is in eigen beheer uitgegeven door Theo Stubbé, mede dankzij Hoffman Krul & Partners uit Nijehaske en SallandWonen uit Raalte. Deze beide sponsoren maken het mogelijk dat alle corporaties een presentexemplaar ontvangen. Het boek is te bestellen via mijnbestseller.nl en via de reguliere (internet) boekhandel. 92 blz, € 15,40, ISBN 9789461934383. 

In november verschijnt het ook als e-book.

Overheid – Burgers – Middenveld

4 juli 2012

‘Vertrouwen’ is het woord van deze tijd 

Niet alleen de (financiële) markten en de politiek zoeken naar vertrouwen, maar ook in het maatschappelijk middenveld is het vertrouwen ver te zoeken met al die affaires bij corporaties, zorg en onderwijs.

Vertrouwen in burgers

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft in juni 2012 een rapport gepubliceerd  ‘Vertrouwen in Burgers’. Ik vind het een razend knap rapport. Bijgaand kunt u klikken voor een boekbespreking van dit rapport. Onder de tab publicaties vindt u het gehele rapport. De aandacht van de WRR voor vertrouwen in de burgers past perfect bij mijn eerdere publicaties, zoals de Prezi over Maatschappelijke Ondernemingen  en de boekbespreking ‘The art of action’.

Dialoog over burgerparticipatie

Ik heb (met anderen)  in mijn woonplaats Amersfoort een burgerinitiatief onder de naam ‘Het Nieuwe Samenwerken’ gelanceerd om in dialoog te komen met de gemeente over burgerparticipatie. Alles bij elkaar genoeg reden voor verdere verdieping.

Maatschappelijk Ondernemen

5 mei 2012

Positie van de Maatschappelijke Onderneming wordt steeds belangrijker in Nederland

Maatschappelijke Ondernemeringen, zoals corporaties en zorgorganisaties, zijn een belangrijk bindmiddel binnen Nederland. Daar is niet iedereen van overtuigd. De focus richt zich op het scheppen van vertrouwen, terwijl tegelijk een veel zakelijkere houdingverwacht wordt. DAT KAN, want vertrouwen en zakelijk zijn werkvormen die in elkaars verlengde liggen; het is een houding van de organisatie; de wil van de mensen die er werken.

In de  prezi-pesentatie over Maatschappelijk ondernemen gaat Theo Stubbé dieper in op dit onderwerp.

(De presentatie kunt u met de knop ‘MORE’ op het hele scherm krijgen; Bepaal zelf met muisklikken hoeveel tijd u wilt besteden)

Cooperatie als alternatief voor fusie

13 oktober 2011

Nieuw katern Fusieboek

Het Fusieboek heeft een nieuw katern: over de coöperatie als alternatief voor de fusie. Wij hebben onderzocht wat de drie randvoorwaarden en de drie valkuilen zijn voor een coöperatie als een vorm van samenwerken tussen organisaties. Met diverse casusbeschrijvingen, zoals de casus Zorgcoöperatie Nederland.